Wat u niet wist over Karma

Het begrip karma is wellicht één van de meest gebruikte en minst begrepen spirituele woorden . Toen in de eind zestiger jaren van vorige eeuw het boeddhisme en het hindoeïsme bij ons, onder invloed van de hippie-cultuur, aan belang wonnen, kwamen woorden zoals karma, dharma, yoga en reïncarnatie erg in zwang. 

Dat zijn ze nog steeds. Het probleem was en is nog steeds dat we ze zijn gaan vertalen vanuit een westers denken. Gekleurd vanuit een religie waarin God straft of beloont. Zo praten we vaak over karmische relaties in de verkeerde context. Alsof deze relaties er moeten zijn omdat ze door god zo zijn bedoeld. Maar buiten het inherent zijn van karma aan de schepping, heeft naar mijn gevoel karma erg weinig met de wil van god of de goden te doen. Hij of zij schiep het hele universum en het hele mechanisme wat de boel doet draaien zijn kosmische wetten. Karma is één ervan. En waarschijnlijk de belangrijkste. Karma heeft op zich niks met de wil van de goden of god en al helemaal niets met straf te doen. Tenzij het feit dat de schepping zo gewild is.  Het is een neutrale wet, die inherent is aan de schepping en het universum. Namelijk de wet van oorzaak en gevolg. De oorzaak gaat altijd aan het gevolg vooraf. Elke handeling of daad of gedachte heeft een gevolg dat zich stoffelijk manifesteert.  

Dit kan zich van natuurfenomenen tot ingewikkelde levenspatronen gaan uiten. De gedachten of de handelingen zijn vrij. Althans tot op zekere hoogte. Zo handelen dieren en planten vaak op instinct. Ook wij handelen instinctmatig, maar hebben door als mens geïncarneerd te worden, althans volgens de hindoeïstische leer, het inzicht gekregen om het handelen te leren controleren. Karma is afgeleid uit het Sanskriet “Karman”, en betekent zoveel als doen, handelen, actie,... 

Elke daad of handeling heeft een reactie tot gevolg. Maar ook meer subtiele handelingen, zoals gedachten gaan vaak aan een tastbaar gevolg vooraf. De oorzaak kan een direct gevolg hebben, maar ook op langere termijn manifest worden. Belangrijk is te begrijpen dat deze wet van oorzaak en gevolg een kosmische wet is waaraan niemand ontsnapt. Als ik mijn hand op een hete kookplaat leg zal ik mijn hand onmiddellijk verbranden. Zelf noem ik dit instant karma. Ga ik nalatig met de gezondheid om, kan het jaren duren voordat ik daar de gevolgen van draag. Alles en elke ontmoeting, hoe klein ook, kun je karma noemen. Allen hebben grote of kleine gevolgen. In de natuur zoekt alles evenwicht. Onze grootouders wisten dit. Zo zeiden ze niet voor niks: “wie goed doet, goed ontmoet”. 

Volgens het boeddhisme en het hindoeïsme kan karma zich zelfs in het volgende leven manifesteren. Zij zien in Karma niet zozeer een straf als wel een gevolg voor een handeling uit het verleden. Een eindeloze cyclus van levens en levens waarin meestal zowel goed als slecht karma worden ervaren zijn het gevolg hiervan. Dit kan men geloven of niet. Toch geloven zij in een bevrijding van karma. Want zegt de Hindoe of de boeddhist: we moeten ons van alle karma zien te bevrijden. Niet door niet te handelen. Want ook fruit wordt rot als het gewoon ligt. Volgens hen moeten we wel handelen, maar onconditioneel zonder al te veel verwachtingen. 

Dit is voor ons westerling moeilijk te begrijpen. Verwachtingsloos leven lijkt voor ons vrijwel onmogelijk. En ik laat in het midden wie er gelijk heeft. Dat moet iedere ziel voor zich bepalen. Die vrijheid krijgen wij bij de geboorte mee. Ik persoonlijk denk dat het goed is te beseffen dat elke daad en elke gedachte, op korte of lange termijn gevolgen heeft. Welke weet niemand. En geen van ons heeft het recht de ander te zeggen: “dat is jouw karma!”. Iets wat in onze westerse samenleving iets te vaak gebeurt. Vergelijk het met een mooie zin uit onze Christelijke traditie: veroordeel niet en gij zult niet veroordeeld worden. 

Karma loos worden in onze samenleving lijkt me erg moeilijk. Maar als we eerst het voordeel van het menszijn, namelijk vrij de handeling en de daad te mogen kiezen, benutten, dan kunnen er mooie dingen tot stand komen. Eerst een waarlijk mens worden. En goed handelen voor onszelf en onze buur.